Przejdź do treści strony Przejdź do stopki

Patron szkoły

Historia powstania pułku i walki o niepodległość

Podstawą organizacyjną 16. pułku piechoty stał się były 57 pułk piechoty austriackiej, który na wieść, że władza w Małopolsce Zachodniej przeszła w ręce polskie, odmówił posłuszeństwa władzom austriackim i w połowie listopada 1918 r. wrócił z frontu włoskiego do Tarnowa. Do przybyłych polskich oficerów i żołnierzy dołączali ochotnicy.

W styczniu 1919 r. zmieniono nazwę na 13 Pułk Ziemi Tarnowskiej, a w lutym 1919 r. otrzymał nazwę 16 Pułku Piechoty. Ostatecznie pułk został sformowany w Cieszynie w marcu 1919 r. Najwcześniej sformował się III batalion, który 15 grudnia 1918 r. wyruszył na front polsko-ukraiński. III batalion walczył w okolicach Tarnopola i Zbaraża oraz zasłużył się podczas zdobycia silnie umocnionej wsi Dawidów 22 maja 1919 r. W sierpniu batalion powrócił do Cieszyna. Pozostałe bataliony zorganizowały się w Tarnowie i Cieszynie.

15 października 1919 r. 16 pp. został skierowany na front litewsko-białoruski. Zimę pułk spędził w Wilnie, a od wiosny 1920 r. walczył na linii Berezyny m.in. pod Martynówką i Murową.
W sierpniu 1920 roku 16 pp został przydzielony do grupy manewrowej nad Wieprzem, dowodzonej osobiście przez Józefa Piłsudskiego.

Pułk wziął udział w zwycięskim uderzeniu na skrzydło sowieckiego Frontu Zachodniego jako odwód 4. Armii. Następnie pułk został dyslokowany do Ostrołęki a stąd skierowany w okolice Lwowa. Walcząc w składzie 6. DP pułk wsławił się bojami o węzeł kolejowy Krasne, oraz miejscowości Rusiłów i Firlejówka, oraz wzgórze Mogiła. 17 grudnia 1920 r. 16 pp powrócił do Tarnowa, gdzie stacjonował aż do rozpoczęcia II wojny światowej.

Symbole pułku

SZTANDAR

Obywatele ziemi tarnowskiej ufundowali pułkowi sztandar na którym widnieją herby Tarnowa, Dąbrowy Tarnowskiej i Brzeska. Również umieszczono na nim daty i nazwy miejscowości, w których pułk stoczył największe boje. 15 maja 1925 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Wojciechowski zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 16 pułku piechoty. 29 maja 1927 roku w Tarnowie Prezydent RP Ignacy Mościcki wręczył pułkowi chorągiew. Dziś sztandar znajduje się w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie. 
28 maja – data bitwy pod Murową – został ustanowiony dniem święta pułkowego.

ODZNAKA PAMIĄTKOWA

23 sierpnia 1930 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 16 pułku piechoty. Odznaka o wymiarach 38x38 mm ma kształt krzyża kawalerskiego, którego ramiona pokryte białą emalią ze złotymi krawędziami. Pośrodku krzyża umieszczona tarcza herbowa Tarnowa z gwiazdą i półksiężycem koloru złotego na tle niebieskiej emalii.

Na ramionach krzyża wpisano numer „16” i nazwy pól bitewnych z 1920 roku „DAWIDÓW”, „KRASNE” i „MUROWA”.  

Wielu mieszkańców Zdrochca i Marcinkowic walczyło w XVI Pułku Piechoty Ziemi Tarnowskiej i poległo za ojczyznę.

Wspomniano o poległych  w trakcie uroczystego nadania Szkole Podstawowej w Zdrochcu imienia 16 Pułku Piechoty Ziemi Tarnowskiej i wręczenia sztandaru z wizerunkiem Matki Bożej AK, godłem Polski i dewizą "Bóg, Honor, Ojczyzna". Uroczystość miała miejsce 27 listopada 2008 .

"Przyjmując imię pułku, szkoła staje się ambasadorem jego tradycji i osiągnięć. Niech niezłomne postawy i bohaterskie czyny żołnierzy "szesnastki" stają się drogowskazem w działalności edukacyjnej dla nauczycieli i wychowawców, a młodzież szkolną inspirują do zdobywania wiedzy i czerpania wzorców obywatelskich i patriotycznych postaw..." - te słowa skierował do szkolnej społeczności radca generalny MON, Krzysztof Sikora. Nieprzypadkowo tarnowski pułk został patronem tej wiejskiej placówki. Kierownikiem szkoły był bowiem przed laty Józef Tracz, którego syn - porucznik Tadeusz - walczył w 16 Pułku Piechoty i zginął w 1939, w bitwie pod Ćwiklicami. Kolejny jej kierownik, Franciszek Kuczek ps. "Deska", był uczestnikiem Akcji Trzeci Most. Wielu innych mieszkańców Zdrochca służyło w 16 Pułku Piechoty i poległo w 1939, w walce z niemieckim agresorem. Byli wśród nich: Józef Wróbel, Franciszek Lechowicz, Andrzej Puchała. Powrócili nieliczni, organizując na terenie Zdrochca i Marcinkowic ruch oporu. W zbrojnej konspiracji działał m.in. płk Zdzisław Baszak, żołnierz 16 Pułku Piechoty, jeden z honorowych gości szkolnego święta.

Wśród osób zaproszonych do Zdrochca byli też: poseł Wiesław Woda, gen. brygady Józef Nasiadka, szef wojsk radiotechnicznych kraju, ks. dr Piotr Gajda, diecezjalny kapelan AK, historyk dr Paweł Juśko, strzelcy Tarnowskiego Oddziału Jazdy im. 5 Pułku Strzelców Konnych z rotmistrzem Zbigniewem Radoniem, radni powiatu tarnowskiego i gminy Radłów. Godną oprawę szkolnej uroczystości tworzyły również poczty sztandarowe: kombatantów AK z Niecieczy, straży pożarnej ze Zdrochca i Marcinkowic.